ΕΛ.ΔΥ.Κ. σημαίνει Ελληνική Δύναμις Κύπρου (ή Ελληνικές Δυνάμεις Κύπρου, αναλόγως πως το βλέπει κανείς). Σήμερα η ΕΛ.ΔΥ.Κ. είναι μια μονάδα δύναμης Συντάγματος Πεζικού, η οποία έχει τρία στρατόπεδα στην Λευκωσία. Εξακολουθεί να διατηρεί το υψηλό επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού, εξοπλισμού και εκπαίδευσης που είχε από την ίδρυσή της το 1960.
Είχα την τιμή και την τύχη να υπηρετήσω την θητεία μου στο 1ο Μηχανοκίνητο Τάγμα Πεζικού ΕΛ.ΔΥ.Κ. Λόγω και της καταγωγής μου (η μητέρα μου κατάγεται από την Λάρνακα) είχα μια γενική γνώση της ιστορίας της μονάδας στην οποία κλήθηκα να υπηρετήσω. Αλλά αυτή η γενική γνώση δεν ήταν τίποτα μπροστά στο μέγεθος των πράξεων των ανδρών αυτών, κατά τη διάρκεια της Εισβολής του Αττίλα το 1974.
Θα ξεκινήσω την σύντομη αυτή ιστορική αναδρομή με το “γκρίζο” κομμάτι τις Ιστορίας της ΕΛ.ΔΥ.Κ. Κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος ενάντια στον Μακάριο, του πραξικοπήματος που επέβαλλε η Χούντα και που προκάλεσε όλα όσα βασανίζουν την Κύπρο ακόμα και σήμερα, η ΕΛ.ΔΥ.Κ. έπαιξε σημαντικό ρόλο. Υπό τις διαταγές του Γ.Ε.Σ. τότε, είχε ενεργό ρόλο στις σύντομες αλλά σφοδρές αψιμαχίες για την εδραίωση του πραξικοπήματος, κυρίως στην περιοχή της Λευκωσίας (το στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ. τότε βρισκόταν στην περιοχή Γερόλακος, η οποία σήμερα βρίσκεται στα κατεχόμενα).
Η πρώτη βόμβα του Αττίλα, στις 20 Ιουλίου 1974 έπεσε, σύμφωνα με τις σημειώσεις του υπεύθυνου του 3ου γραφείου της μονάδας, Ταγματάρχη Πεζικού Θεοδόσιου Καλλιώρα, στο στρατόπεδο της ΕΛ.ΔΥ.Κ. Ο βομβαρδισμός προκάλεσε ζημιές και απώλειες, αλλά δεν έπληξε το πνεύμα και την μαχητική ικανότητα της ΕΛ.ΔΥ.Κ., ένας λόχος της οποία επιτέθηκε μετά από λίγες ώρες στο Κιόνελι, έναν Τουρκοκυπριακό οικισμό μεγάλης στρατηγικής σημασίας, ο οποίος εμπόδιζε την αποστολή ενισχύσεων στην πρώτη γραμμή.
Για όσους δεν γνωρίζουν, ας αναφέρω απλά αυτό. Ένα τάγμα 550 Αντρών (το Α είναι επίτηδες κεφαλαίο) επιτέθηκε σε περιχαρακωμένο εχθρό, ο οποίος περίμενε την επίθεσή του και είχε ετοιμάσει οχυρωματικά έργα (τρεις σειρές πολυβολείων αναφέρουν μαρτυρίες), κάτω από μια ολοκληρωτική αεροπορική υπεροχή του εχθρού, ο οποίος, συν τοις άλλοις, ήταν εφοδιασμένος με βαριά όπλα και υποστηριζόταν από Τουρκικές Ειδικές Δυνάμεις και Αλεξιπτωτιστές που είχαν πέσει στην περιοχή στο ενδιάμεσο.
Αλλά η εποποιία της ΕΛ.ΔΥ.Κ. δεν γράφτηκε στο Κιόνελι, αν και θα άξιζε. Γράφτηκε το τριήμερο 14 έως 16 Αυγούστου 1974 κατά την διάρκεια της επίθεσης που αργότερα θα ονομαστεί Αττίλας Β. Εκεί που 318 στρατιώτες της ΕΛ.ΔΥ.Κ., υποστηριζόμενοι από μια και μόνο μοίρα πυροβολικού, αντιμετώπισαν για 3 ημέρες 6.900 Τούρκους στρατιώτες, τους οποίους υποστήριζαν πυροβολικό, αεροπορία και θωρακισμένα.
Θα περιγράψω λίγο την 3η μέρα της μάχης, την ημέρα της τελικής αναδίπλωσης της ΕΛ.ΔΥ.Κ. από το “σπίτι” τους.
Από τα χαράματα της 16ης Αυγούστου η Τουρκική Αεροπορία επιτέθηκε κατά του Στρατοπέδου με ότι διέθετε στο οπλοστάσιό της, ακόμα και με βόμβες Ναπάλμ (οι οποίες είχαν απαγορευθεί από τον ΟΗΕ, αλλά ποιος κοιτάει τέτοια πάνω στην μάχη;) μετατρέποντας την περιοχή σε κόλαση του Δάντη. Από τις 7 το πρωί οι Τουρκικές δυνάμεις ξεκίνησαν επιθέσεις, οι οποίες όμως ακόμα και εκείνη την ώρα αποκρούονταν από τις δυνάμεις των αμυνόμενων.
Στις 11:30 ξεκίνησε η τελική και μοιραία επίθεση των Τούρκων. Μια γενική επίθεση από όλες τις πλευρές, υποστηριζόμενη από μια επίθεση αρμάτων σε σχηματισμό λαβίδας από δύο πλευρές, με προφανή σκοπό να κυκλώσουν το στρατόπεδο και τους αμυνόμενους. Με τα άρματα να πλησιάζουν στις θέσεις του πεζικού μας, ο ΗΡΩΑΣ Λοχαγός Σωτήρης Σταυριανάκος (επικεφαλής της διμοιρίας μηχανικού της ΕΛ.ΔΥ.Κ.) αποφάσισε, αφού δεν είχαν καμία πρόσβαση σε αντιαρματικά όπλα, να επιτεθεί πεζός εναντίον του κοντινότερου άρματος, προκειμένου να σκοτώσει τον οδηγό πυροβολώντας τον από την σχισμή που είχε για να βλέπει και έχασε τη ζωή του από τα συγκεντρωτικά πυρά των άλλων αρμάτων και του πεζικού που τα κάλυπτε.
Η μάχη ήταν πλέον σώμα με σώμα, καθώς οι Τούρκοι υπό την κάλυψη των αρμάτων τους κατάφεραν να πλησιάσουν. Όλοι οι Έλληνες Στρατιώτες (ακόμα και αυτοί που είχαν υποστηρικτικές ειδικότητες, γραφείς, μάγειροι και ταχυδρόμοι) συμμετείχαν στην άμυνα της θέσης. Αλλά οι Τούρκοι δεν σταματούσαν να έρχονται. Η πλημμυρίδα της Ασιατικής Στέπας είχε πέσει στο κεφάλι των νέων 300.
Την πιο κρίσιμη στιγμή τα πυρά του πυροβολικού σταμάτησαν. Η πρώτη απάντηση στην ερώτηση του στρατοπεδάρχη της ΕΛ.ΔΥ.Κ. Παναγιώτη Σταυρουλόπουλου ήταν ότι τους τελείωσαν τα πυρομαχικά. Αργότερα έγινε γνωστό ότι απλά δεν ανανεώθηκε η εντολή για βολή προς υποστήριξη της ΕΛ.ΔΥ.Κ. Μια ακόμα προδοσία σε ένα ολόκληρο κυκεώνα από προδοσίες.
Μετά την σίγαση του Ελληνικού Πυροβολικού, τα Τουρκικά άρματα κατάφεραν ανενόχλητα να σπάσουν όσες γραμμές άμυνας έμεναν ακόμα όρθιες και δεν είχαν εμπλακεί σε μάχες σώμα με σώμα. Στις 13:30 διατάχθηκε απαγκίστρωση και υποχώρηση. Ήταν τόση η ένταση της μάχης και η θέληση να συνεχίσουν τον αγώνα, που ζητήθηκε επιβεβαίωση για αυτήν την εντολή. Φανταστείτε να πέφτουν γύρω σας σφαίρες, όλμοι, βλήματα και βόμβες, να σας λένε να φύγετε και εσείς να περιμένετε στην θέση σας (ενώ δίπλα σας οι στρατιώτες πολεμάνε σώμα με σώμα με τους Τούρκους καταδρομείς που προσπάθησαν να τους κόψουν τον δρόμο) για να πάρετε επιβεβαίωση της εντολής!
Στις 15:30, δύο ώρες μετά την εντολή απαγκίστρωσης, ο 2ος Λόχος πολεμούσε ακόμα. Δεν έλαβαν ποτέ την εντολή και αποφάσισαν να πολεμήσουν μέχρις ενός παρά να υποχωρήσουν χωρίς εντολές! Ο κ. Σταυρουλόπουλος έδωσε ο ίδιος προσωπικά την εντολή στον 2ο Λόχο για υποχώρηση και μόνο τότε (και αφού πήραν μαζί τους την σημαία του Στρατοπέδου) ο 2ος Λόχος κουνήθηκε από τις θέσεις του για να υποχωρήσει με την υπόλοιπη δύναμη. Ο διοικητής του, Υπολογαχός Κόλλιας, ήταν ο τελευταίος αξιωματικός της ΕΛ.ΔΥ.Κ. που εγκατέλειψε το στρατόπεδο του Γερόλακου.
Μια μάχη 1:22.Η ΕΛ.ΔΥ.Κ. είχε 90 νεκρούς σε αυτή τη μάχη. Αλλά η μάχη αυτή έσωσε την Λευκωσία. Ουδέτεροι παρατηρητές δηλώνουν ότι αυτή ήταν η πιο ΑΝΙΣΗ μάχη της Νεώτερης Ιστορίας. Η μάχη αυτή διδάσκεται στην Βρετανική Στρατιωτική Ακαδημία.
Και αυτούς τους ΗΡΩΕΣ, των οποίων τα κεφάλια μέσα στη μανία τους οι Τούρκοι τα έκοψαν και φωτογραφίζονταν σαν σπουδαίοι κατακτητές, τους έχουμε ξεχάσει.
Αυτούς τους 47 νεκρούς και 58 αγνοούμενους (και κατά πάσα πιθανότητα εκτελεσμένους, αφού όσους βρίσκουμε αυτή την τύχη είχαν τελικά) τους έχουμε ξεχάσει.
Η ιστορία, όμως, θα τους θυμάται για πάντα.
Νάσος Μάμαλης, 1ο ΜΚΤΠΖ ΕΛ.ΔΥ.Κ.
