Μια σύντομη ιστορική αναδρομή.
Μετά την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους από την τρομοκρατική οργάνωση Αλ Καΐντα, της οποίας ο αρχηγός, Οσάμα Μπιν Λάντεν, είχε έδρα στο Αφγανιστάν, οι Ηνωμένες Πολιτείες απαίτησαν από τους Ταλιμπάν, την τότε κυβέρνηση του Αφγανιστάν, την παράδοσή του. Οι Ταλιμπάν αρνήθηκαν (είτε γιατί συνεργάζονταν, είτε για λόγους θρησκευτικούς, είτε γιατί πολύ απλά δεν ήθελαν να συνεργαστούν με τις Η.Π.Α.) και πολύ σύντομα οι Η.Π.Α. μαζί με το Ν.ΑΤ.Ο. τους έδιωξαν από την κυβέρνηση της χώρας.
Αλλά δεν τους εξαφάνισαν, ούτε τους έδιωξαν εντελώς από την χώρα, όπως έγινε προφανές.
Μετά από την θητεία ενός Προέδρου με ελάχιστο ενδιαφέρον για την εξωτερική πολιτική και μέσα στην θητεία ενός Προέδρου με πολύ χαλαρή (σε σχέση με προκατόχους του, π.χ. G. Bush Jr.) εξωτερική πολιτική, τα στρατεύματα που οι Η.Π.Α. και το Ν.ΑΤ.Ο διατηρούσαν στην χώρα αποσύρθηκαν. Και σαν τον αέρα που μπαίνει σε κενό χώρο, οι Ταλιμπάν επέστρεψαν.
Γιατί συνέβη αυτό; Ήταν οι Δημοκράτες του Αφγανιστάν τόσο ανίκανοι που δεν μπορούσαν μέσα σε 20 χρόνια να δημιουργήσουν τους θεσμούς που θα πολεμούσαν τους Ταλιμπάν; Ήταν εντελώς αδιάφοροι; Περίμεναν ότι οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι θα είναι για πάντα εκεί για να τους προστατεύουν; Μήπως οι Ταλιμπάν είναι ανίκητοι;
Η αλήθεια, όπως συνήθως, περιλαμβάνει μέσα λίγο από όλους αυτούς τους λόγους.
Ναι, προφανώς η Δημοκρατική Κυβέρνηση του Αφγανιστάν δεν κατάφερε μέσα σε 20 χρόνια να δημιουργήσει Σώματα Ασφαλείας ικανά να αντιμετωπίσουν τους Ταλιμπάν. Η Καμπούλ κατακτήθηκε χωρίς ούτε έναν πυροβολισμό, πράγμα αδιανόητο για πρωτεύουσα κράτους.
Βασίζονταν πάρα πολύ στην εξωτερική βοήθεια; Πάλι ναι, αυτό φάνηκε με την θεαματική, είναι η αλήθεια, κατάρρευση του κράτους τους μόλις έφυγαν οι ξένοι.
Οι Ταλιμπάν είναι ανίκητοι; Εδώ η απάντηση θα έπρεπε να είναι ένα εύκολο όχι, αλλά τα πράγματα δεν είναι ποτέ τόσο εύκολα. Οι Ταλιμπάν ήταν, για 20 χρόνια, αντάρτες. Ξέρουμε, από την στρατιωτική ιστορία, ότι τα αντάρτικα είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν. Αλλά ξέρουμε και κάτι ακόμα. Ποτέ αντάρτικο δεν κέρδισε, αν δεν έχει σε ένα σημαντικό βαθμό την βοήθεια του ντόπιου πληθυσμού. Οι Ταλιμπάν σίγουρα δεν είναι στρατιωτικά ανίκητοι και παντοδύναμοι. Αλλά είναι τόσο βαθειά ριζωμένοι στο Αφγανιστάν, που δύσκολα θα μπορέσει κανείς να τους ξεριζώσει.
Τελικά, μετά από 20 χρόνια ελευθερίας, οι Αφγανοί, όσοι από αυτούς σκέφτονται με τον δυτικό τρόπο σκέψης, επανήλθαν στον θρησκευτικό εξτρεμισμό. Γιατί αυτό είναι οι Ταλιμπάν. Δεν είναι απλά Μουσουλμάνοι. Είναι φανατικοί και ακραίοι Μουσουλμάνοι. Θα καταπιέσουν / βασανίσουν /τιμωρήσουν / σκοτώσουν κάθε άνθρωπο που η θρησκεία τους θεωρεί κατώτερο. Γυναίκες, ομοφυλόφιλους, αλλόθρησκους κτλ.
Στον υπόλοιπο κόσμο οι αντιδράσεις είναι γενικά μικτές (και μερικές φορές, θα μου επιτρέψετε, αλλοπρόσαλες).
Μερικοί “προοδευτικοί” βλέπουν στην επάνοδο των Ταλιμπάν ως την νίκη κατά του Ιμπεριαλισμού (εντωμεταξύ η εισβολ… εεεμ, επέμβαση των Η.Π.Α. στο Αφγανιστάν είναι μια από τις ελάχιστες μη-οικονομικές επιθέσεις μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Να πω την αλήθεια, δεν μου έρχεται στο μυαλό κάποια άλλη). Βέβαια οι ίδιοι, πολλές φορές, “προοδευτικοί” διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους και κραυγάζουν “Χούντα” όταν υπάρχει κάποια απαγόρευση ή όταν υπάρχει απαίτηση για να φορέσουν μάσκα σε ένα καράβι.
Οι Ταλιμπάν δεν θα μιλάγανε για απαγόρευση και Ανθρώπινα Δικαιώματα. Απλά αν είχες ή μπορεί να είχες Κορωνοϊό θα σε πυροβολούσανε και τέρμα. Δεν θα δίνανε “κίνητρα” για εμβολιασμό. Είτε θα σε παρατάγανε στη μοίρα σου (πιθανό και αυτό, η θρησκευτική τύφλωση υπάρχει παντού), είτε θα είχες να επιλέξεις ανάμεσα σε εμβόλιο και σφαίρα.
Άρα, αυτοί που “πολέμησαν και νίκησαν τον Ιμπεριαλισμό” είναι οι χειρότεροι παραβιαστές των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων (έστω από τους χειρότερους, είμαι σίγουρος ότι κάπου στην Αφρική ή την Ασία θα υπάρχουν αντάξιοι ή χειρότεροι και απλά δεν τους ξέρουμε ακόμα). Πρέπει οι “Φονιάδες των Λαών Αμερικάνοι” να επιστρέψουν για να σώσουν τον Λαό του Αφγανιστάν;
Δεν πρόκειται να βγάλουμε καμία άκρη εδώ, οπότε ας συμφωνήσουμε σε κάποια πράγματα:
- Οι Ταλιμπάν είναι από τους χειρότερους δυνάστες από την εποχή του Μεσαίωνα
- Οι Ταλιμπάν, παρόλο που είναι από τους χειρότερους δυνάστες από την εποχή του Μεσαίωνα, έχουν ισχυρά ερίσματα στον Αφγανικό Λαό
- Το να θριαμβολογούμε για την “νίκη κατά του Ιμπεριαλισμού” είναι το ίδιο με το να χαιρόμαστε για μερικούς χιλιάδες θανάτους αθώων και για την καταπίεση πολλών άλλων
- Σε μια μακρινή αλλά και κοντινή λωρίδα γης, ένας λαός εξακολουθεί να ματώνει και εμείς μπορούμε να είμαστε μόνο θεατές…
Νάσος Μάμαλης, Οικονομολόγος
