Γιατί ας μην ωραιοποιούμε τα πράγματα, με αυτό που έγινε την Δευτέρα και την Τρίτη είδαμε την “Ελπίδα” και χάσαμε κάθε ελπίδα για τον συντονισμό αυτής της χώρας.
Ευθύνες και παραλείψεις
Αρχικά να συμφωνήσουμε σε κάτι. Ευθύνες υπάρχουν και είναι ευθύνες πολιτικές. Δεν θα ζητήσω “κεφαλές επί πίνακι”, ούτε θα απαιτήσω παραιτήσεις και εκλογές, γιατί αυτά τα πράγματα τα θεωρώ μια μίξη αστείου και τραγικού. Ωστόσο, πριν εντοπίσουμε τις πολιτικές ευθύνες και άρα προτείνουμε λύσεις σε αυτές, οφείλουμε να βρούμε πρώτα τις παθογένειες του συστήματος.
Σε όλες τις μεγάλες καταστρoφές που έχουν γίνει στην Ελλάδα, ο κρατικός μηχανισμός, όσο και αν έχει προσπαθήσει και όση προσπάθεια και αν καταβάλλουν τα κατώτερα στελέχη, τα οποία οφείλουμε να ευχαριστήσουμε για την προσφορά τους, αν δεν έχει αποτύχει πλήρως ήταν τουλάχιστον ανεπαρκής. Τα τελευταία 5 χρόνια σε όλες τις μεγάλες θεομηνίες / καταστροφές το πολιτικό κράτος ζήτησε την βοήθεια του Στρατού για να τα βγάλει πέρα. Μάτι, πυρκαγιές, Μηδεία, Ελπίδα.
Σίγουρα τίθεται και ζήτημα πόρων. Δυστυχώς οι πόροι είναι περιορισμένοι, με αποτέλεσμα η δυνατότητα που έχει ο κρατικός μηχανισμός να επεμβαίνει να είναι περιορισμένη. Ωστόσο το βασικό πρόβλημα που θέλω να σχολιάσω δεν έχει να κάνει με την επάρκεια των πόρων, άλλωστε δεν νομίζω να υπάρχει κάποιος που να διαφωνεί ότι χρειαζόμαστε περισσότερο και καλύτερο εξοπλισμό ουσιαστικά παντού.
Το βασικό πρόβλημα
Το βασικό, κατ’ εμέ, πρόβλημα του κρατικού μηχανισμού είναι η έλλειψη συντονισμού και συνεργασίας. Οι κατά τόπον και κατά υπηρεσία “αρμόδιοι” (και τα εισαγωγικά είναι εξίσου μια παρατήρηση όσο και σαρκασμός), ειδικά για τους χειρισμούς της Ελπίδας, πετάει ο ένας το μπαλάκι στον άλλον και “τσακώνονται” για το ποιος τελικά φταίει. Είναι οι ίδιοι “αρμόδιοι” που στην επόμενη κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα πρέπει να συνεργαστούν και να συντονίσουν τις υπηρεσίες τους για να τα βγάλουν πέρα… Η κατάσταση ήδη φαίνεται δύσκολη και δεν έχει καν λιώσει το χιόνι…
Ποιός είναι ο υπεύθυνος για τον συντονισμό;
Υπάρχει ένα Υπουργείο. Το Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας. Το κατ’ εξοχήν αρμόδιο Υπουργείο σε τέτοιες καταστάσεις. Ο λόγος ύπαρξης του εν λόγω Υπουργείου είναι ο συντονισμός όλων των απαραίτητων Υπηρεσιών, προκειμένου για την αντιμετώπιση κρίσεων και για να… προστατεύσει τους πολίτες. Την προηγούμενη εβδομάδα ήταν σαν να μην υπήρχε.
Η στελέχωση, τόσο του Υπουργείου, όσο και των αντίστοιχων πολιτικών Υπηρεσιών είναι θέμα της Κυβέρνησης και, κυρίως, του Πρωθυπουργού. Η αποτυχία των προσώπων που επέλεξε αποτελεί και δική του αποτυχία, την οποία οφείλει να διορθώσει με κάτι περισσότερο από ένα “συγνώμη”. Ήταν καλή αρχή, αλλά τώρα χρειάζονται και πράξεις. Ωστόσο, το να ζητάμε απλά την παραίτηση ή απομάκρυνση στελεχών είναι το εύκολο. Το να προσφέρουμε λύσεις είναι το δύσκολο.
Η δική μου πρόταση
Μακριά από το να πω ότι έχω βρει λύση, έχω ωστόσο μια πρόταση. Θα επαναλάβω κάτι που έχω γράψει παραπάνω:
” Τα τελευταία 5 χρόνια σε όλες τις μεγάλες θεομηνίες/καταστροφές το πολιτικό κράτος ζήτησε την βοήθεια του Στρατού για να τα βγάλει πέρα.”
Γιατί τον Στρατό; Σίγουρα διαθέτει επιπλέον μέσα και δυνάμεις. Αλλά διαθέτει και κάτι πολύ περισσότερο από το “επιτελικό” κράτος. Διαθέτει οργάνωση. Και διαθέτει οργάνωση επειδή διαθέτει στρατιωτικούς και όχι πολιτικούς προϊσταμένους. Τυχαίνει να γνωρίζω από αξιόπιστη πηγή ότι ο Στρατός ήταν έτοιμος να επέμβει στην Αττική Οδό και αλλού αρκετές ώρες πριν δοθεί η διαταγή από το Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας. Δεν ήταν ούτε μάγοι, ούτε αστρολόγοι που προέβλεψαν την διαταγή. Ήταν κατάλληλα οργανωμένοι και όταν είδαν ένα πρόβλημα λειτούργησαν για να το διορθώσουν.
Αναμενόμενα θα με ρωτήσετε: Δηλαδή να κάνουμε το Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας ένα Υπουργείο Στρατιωτικής Προστασίας; Όχι βέβαια. Ο διαχωρισμός στρατού και πολιτικής υπάρχει για συγκεκριμένο λόγο και δεν έχω σκοπό να τον καταργήσω. Ωστόσο, υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός απόστρατων στρατιωτικών, κάθε βαθμού, οι οποίοι είναι ακόμα σε παραγωγική ηλικία και οι οποίοι, λόγω φρονήματος, θα θεωρούσαν τιμή τους το να συνεχίσουν να προσφέρουν στην χώρα από κάθε θέση. Γιατί να μην βάλουμε αυτούς τους πολίτες, πλέον, αλλά με σημαντική στρατιωτική και άρα διοικητική και οργανωτική εμπειρία και γνώση, στο Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας;
Και κάτι επιπλέον. Σε περίπτωση αποτυχίας, δεν θα χρειαστεί να απαιτούμε την παραίτηση του υπεύθυνου. Οι απόστρατοι στρατιωτικοί έχουν ευθιξία και ανεπτυγμένο το αίσθημα ευθύνης. Θα έχουν παραιτηθεί, πριν προλάβουμε να το ζητήσουμε…
Και τα πρόσωπα υπάρχουν
Θέλετε ονόματα; Ξεκινάμε από τον κ. Αλκιβιάδη Στεφανή, που ως στρατιωτικός και ως πολίτης χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης από πολύ κόσμο. Συνεχίζουμε με τον κ. Κωσταράκο, που και αυτός έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα ικανός. Και αυτοί είναι οι περισσότερο γνωστοί στο ευρύ κοινό. Ο κ. Μανωλάκος, βουλευτής Πειραιά της Ν. Δημοκρατίας, μέλος των Ειδικών Δυνάμεων, γνωστός για την επιμονή του στην σημασία της εκπαίδευσης και ιδιαίτερα επιτυχημένος στο πόστο του. Ο κ. Ζιαζιάς, πρώην Α/ΓΕΣ, δεν είναι μεν βουλευτής, αλλά έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης κατά την διάρκεια της υπηρεσίας του. Και τόσοι άλλοι, που σίγουρα δεν γνωρίζω και οι οποίοι είναι ακόμα σε παραγωγική ηλικία και θα αρπάξουν την ευκαιρία να είναι πάλι χρήσιμοι.
Σε λίγες ημέρες γίνονται οι “Κρίσεις” στην στρατιωτική ιεραρχία. Είναι η επιλογή των Ανώτατων Αξιωματικών που θα παραμείνουν και ίσως πάρουν και προαγωγή, ενώ θα αποστρατευτεί ένας μέρος της Ανώτατης Ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων. Μήπως ήρθε η ώρα να χρησιμοποιήσουμε τις “Κρίσεις” ώστε να μειώσουμε την επίδραση της επόμενης κρίσης; Αμφιβάλλω ότι θα διαβάσει ποτέ αυτό το άρθρο ο κ. Πρωθυπουργός (ή κάθε Πρωθυπουργός), αλλά θα διατηρήσω την “Ελπίδα” μου.
Νάσος Μάμαλης, Οικονομολόγος / Μέλος της Πολιτικής Προστασίας
