Και ναι μπορεί να κάνει και ωραίο λογοπαίγνιο, αλλά παραδόξως ταιριάζει πάρα πολύ και με την κανονική του έννοια.
Κόκκινο είναι ένα δάνειο που όχι μόνο δεν αποπληρώνεται, αλλά δεν μπορεί να αποπληρωθεί πλέον. Το γιατί δεν μπορεί δεν μας αφορά, αλλά συνήθως οφείλεται στο ότι υπήρχε αδυναμία πληρωμής για ένα διάστημα και τα πρόστιμα και τα «πανωτόκια» όπως λέγονται κοινώς, το έκαναν τόσο δυσβάσταχτο που ο δανειζόμενος δεν μπορεί πλέον με τίποτα να το εξυπηρετήσει. Φυσικά υπάρχουν και περιπτώσεις όπου ο δανειζόμενος έχασε μέρος ή το σύνολο των εισοδημάτων του κ.ο.κ., υπάρχουν πολλοί τρόποι για να γίνει ένα δάνειο κόκκινο.
Γιατί τα κόκκινα δάνεια είναι πρόβλημα για τις τράπεζες; Προφανώς γιατί πρόκειται για χρήματα που έχουν δανείσει και δεν έχουν πάρει πίσω και κατά πάσα πιθανότητα δεν θα τα πάρουν πίσω ποτέ, άρα αυτό για την τράπεζα αποτελεί ζημία. Και μάλιστα είναι ακόμα μεγαλύτερη αν σκεφτεί κανείς ότι δεν υπολόγιζε μόνο το κεφάλαιο που έδωσε, αλλά και τους τόκους που θα έπαιρνε για το κεφάλαιο αυτό.
Για τον δανειζόμενο το κόκκινο δάνειο είναι επίσης πρόβλημα. Ναι μεν στην Ελλάδα έχουμε αυτή την ωραία έκφραση «ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος», αλλά ξεχνάμε ότι το να μην έχεις να δώσεις σε εμένα ή στο μανάβη είναι πολύ διαφορετικό από το να μην έχεις να δώσεις στη Τράπεζα. Γιατί εγώ το πολύ πολύ να το πάρω απόφαση (άντε να σου ρίξει και κανένα γαλλικό ο μανάβης), αλλά μέχρι εκεί. Αλλά πίσω από τις τράπεζες παραμονεύει ένα αδηφάγο θηρίο που το λένε Σκάινετ…. ε όχι λάθος, Τειρεσία τον λένε, αλλά πιστέψτε με θα προτιμούσατε το Σκάινετ (για όσους δε ξέρουν έτσι ονομάζεται ο υπερ-υπολογιστής που καταστρέφει την ανθρωπότητα στις ταινίες του Εξολοθρευτή). Γιατί το Σκάινετ απλά θα σας σκοτώσει και όσο πιο γρήγορα μπορεί. Ο Τειρεσίας θα σημαδέψει την ζωή σας και δε θα σας αφήσει να κάνετε τίποτα που να μοιάζει με οικονομική δραστηριότητα για όλη την υπόλοιπη ζωή σας, ή μέχρι να εξοφλήσετε το δάνειο.
Δε θέλω να μπω σε λεπτομέρειες, αλλά πιστέψτε με, θα προτιμούσατε να χάσετε σπίτι και αυτοκίνητο, παρά να μπείτε στον Τειρεσία. Μακριά και αγαπημένοι.
Πάμε όμως στα άλογα. Ή μάλλον στο «άλογα» που δεν μιλάει για τα ευγενή αυτά πλάσματα αλλά για την κατάσταση του ανθρώπινου μυαλού που σηματοδοτεί η έλλειψη της λογικής.
Τα περισσότερα (δυστυχώς δεν έχω αυτή τη στιγμή πρόσβαση για να σας πω το ακριβές ποσοστό… είναι αρκετά παραπάνω από το 50% πάντως), από τα κόκκινα δάνεια, είναι δάνεια καταναλωτικής φύσεως και στεγαστικά. Δεν θα ασχοληθώ καν με τα καταναλωτικά, τα δάνεια δηλαδή που πήρε κάποιος για να πάει διακοπές ή για να αγοράσει αμάξι ή ότι άλλο, μερικά είναι λογικά μερικά όχι. Είναι θέμα για άλλο άρθρο αυτό. Θέλω όμως να σχολιάσω το παράλογο των στεγαστικών.
Το να πάρεις δάνειο για να αγοράσεις σπίτι είναι απόλυτα λογικό και αποτελεί και επένδυση από οικονομικής άποψης, έστω και αν πρόκειται για μια συνήθεια που οι Έλληνες έχουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τους Ευρωπαίους (γενικά τα ποσοστά ιδιοκατοίκησης είναι πολύ μεγαλύτερα στην Ελλάδα από πρακτικά όλες τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης). Το παράλογο δεν είναι στο δάνειο…. είναι στο σπίτι…. Όταν χρειάζεται να πάρεις δάνειο για να αγοράσεις σπίτι αυτό που υπολογίζεις είναι τι σπίτι μπορώ να συντηρήσω, με βάση την αποπληρωμή του δανείου, αν μπορώ να δανειστώ αρκετά για να το αγοράσω και πόσο χρόνο θα μου πάρει η αποπληρωμή του. Η τουλάχιστον έτσι σκέφτομαι εγώ.
Δυστυχώς ο νεοέλληνας που νομίζει ότι είναι και νεόπλουτος, θα αγοράσει απλά το μεγαλύτερο σπίτι που μπορεί να πάρει με το μέγιστο χρηματικό ποσό που θα του επιτρέψει η Τράπεζα να δανειστεί. Προφανώς κάνει και η Τράπεζα λάθος εδώ, αλλά η Τράπεζα θέλει να κερδίσει και όσο περισσότερο δανείζει, τόσο περισσότερο κερδίζει. Οπότε ο νεοέλληνας αγοράζει μια τεράστια μονοκατοικία ή ένα ακριβό διαμέρισμα, γενικά ότι κοντινότερο μπορεί να βρει στις βίλες του Εσκομπάρ. Και κόβει και λίγο από τη διασκέδαση για να πληρώσει το στεγαστικό αλλά χαλάλι, κοίτα τι σπίτι, τι χλιδή! Και όταν του κόπηκε ο μισθός ή τον έχασε εντελώς και τώρα δεν είναι μόνο το δάνειο αλλά είναι και τα κοινόχρηστα και η συντήρηση…. Κάτι λένε για μεταξωτά εσώρουχα…. Και αν εχουν και το χρώμα του δανείου που έμεινε, θα είναι και κόκκινα.
Θα μου πείτε, και τι να κάνουμε, να τους σκοτώσουμε; Όχι φυσικά, υπήρχε τρόπος και οι Έλληνες να απαλλαχθούν από αυτά τα δάνεια και οι τράπεζες να διασωθούν και όλοι να είμαστε χαρούμενοι. Απλά αντί για την περίφημη «ανακεφαλαιοποίηση», η κυβέρνηση θα μπορούσε απλά να πληρώσει ένα μέρος ή όλα (αναλόγως των χρημάτων) των κόκκινων δανείων, ώστε και οι τράπεζες να αποκτήσουν ρευστότητα και ο Έλληνας να απομακρυνθεί από το φάσμα του Τειρεσία. Και να μείνουν και χρήματα στη αγορά. Αλλά…. δυστυχώς στους πολιτiκούς αν πεις σεισάχθεια…. παίζει να νομίζουν ότι φτερνίστηκες…
Μάμαλης Νάσος, Οικονομολόγος
