Πρώτον για όσους σας θυμίζει κάτι ο τίτλος ή έχετε αμέσως καταλάβει από που είναι… λυπάμαι πολύ, μεγαλώσαμε και το ξέρετε και επισήμως πλέον.
Τώρα, πάμε να δούμε τι είναι το ρίσκο.
Το Ρίσκο είναι η πιθανότητα να μην πάνε τα πράγματα όπως τα υπολογίζω, δηλαδή να μου πάνε στραβά. Παίρνετε ρίσκο όταν περνάτε έναν δρόμο χωρίς να κοιτάξετε. Όσο πιο πολυσύχναστος ο δρόμος, τόσο μεγαλύτερο το ρίσκο. Ρίσκο παίρνετε όταν τρώτε κάτι από το ψυγείο ενώ έχει λήξει. Αν το ξέρετε. Αν δεν το ξέρετε απλά κάνατε χαζομάρα…
Στην οικονομία, όμως, το ρίσκο δεν περιλαμβάνει προσωπική ασφάλεια. Περιλαμβάνει χρηματική περιουσία. Στην οικονομία, ρίσκο αναλαμβάνει οποιοσδήποτε επενδύει ή με κάποιο τρόπο δεσμεύει χρήματα, με σκοπό να αποκτήσει κάποιο όφελος από αυτά.
Όσο πιο σίγουρο το αποτέλεσμα, τόσο μικρότερο το ρίσκο. Όταν πάω σε ένα κατάστημα και δίνω κάποια χρήματα για να αγοράσω ένα ζευγάρι παπούτσια, παίρνω μικρό ρίσκο, γιατί η πιθανότητα να μην μου δώσουν τα παπούτσια, ή τα παπούτσια να μην μου κάνουν ή ότι άλλο, είναι σχετικά μικρή. Μεγαλύτερο ρίσκο παίρνω όταν αγοράζω τα παπούτσια αυτά από ένα site που δε γνωρίζω και ακόμα μεγαλύτερο αν είναι από το εξωτερικό.
Το ρίσκο, το συναντάμε κυρίως όταν μιλάμε για επενδύσεις και είναι συνδεδεμένο με μια άλλη έννοια, την Απόδοση. Γενικά ο κανόνας είναι όσο μεγαλύτερο το Ρίσκο, τόσο μεγαλύτερη και η απόδοση. Αυτό θα το εξηγήσουμε στο παρακάτω παράδειγμα.
Αν σας πει κάποιος που δεν τον ξέρετε καθόλου, να του δώσετε 100 € σήμερα για να σας δώσει 110 € αύριο, κατά πάσα πιθανότητα θα γελάσετε μαζί του. Αν σας πει να του δώσετε 100 € σήμερα για να σας δώσει 1.000 € αύριο… ε θα το σκεφτείτε. Γιατί πολύ απλά μεγάλωσε πολύ η απόδοση. Αυτό που πρέπει να σκεφτείτε είναι το αν η απόδοση αξίζει να πάρετε το ρίσκο της επένδυσης.
Οι Έλληνες επιχειρηματίες δεν παίρνουν ρίσκα. Αυτό δε το λέω εγώ. Το λέει πρόσφατη έρευνα, 7 στους 10 Έλληνες επιχειρηματίες δεν παίρνουν ρίσκα. Από τη μια, το να είναι κανείς ασφαλής δεν είναι κακό. Από την άλλη, στην οικονομία το ασφαλής είναι και στάσιμος. Και αυτό είναι πρόβλημα. Το ερώτημα για εμάς είναι Γιατί οι Έλληνες δεν ρισκάρουν;
Δύο ενδεχόμενα υπάρχουν, ενδεχομένως συνυπάρχουν για αυτό.
- Δεν βλέπουν ή δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τις ευκαιρίες, ή δεν έχουν την δυνατότητα να επενδύσουν
- Η απόδοση δεν είναι αρκετή για να δικαιολογήσει το ρίσκο
Και τα δύο αυτά ενδεχόμενα αποτελούν προβλήματα για την κοινωνία και την οικονομία. Αν οι επιχειρηματίες μιας χώρας – αγοράς, δεν μπορούν να δουν τις πιθανότητες κέρδους σε μια κατάσταση ή αν τα βλέπουν αλλά δεν μπορούν οικονομικά να ανταπεξέλθουν σε μια επένδυση, τότε είτε το χρηματοπιστωτικό μας σύστημα έχει πρόβλημα (που έχει), είτε πρέπει να εμφανιστεί μια νέα γενιά επιχειρηματιών που να μπορούν και να είναι πρόθυμοι να ρισκάρουν για το επιπλέον κέρδος (το οποίο δεν θα ανήκει μόνο σε αυτούς αλλά και στην κοινωνία).
Αν οι επιχειρηματίες βλέπουν τις ευκαιρίες, αλλά δεν θεωρούν ότι η απόδοση είναι τόση που να δικαιολογεί το ρίσκο, το πρόβλημα είναι πάλι πολύ σημαντικό. Δεν είναι δυνατόν να θέλουμε ανάπτυξη, ενώ οι επενδύσεις μας είναι πολύ ριψοκίνδυνες για να είναι κερδοφόρες. Βέβαια το πρόβλημα αυτό ξεπερνάει την σφαίρα του οικονομικού και περνάει πλέον στην σφαίρα του πολιτικού, του εθιμικού πλαισίου κτλ κτλ.
Γενικά και κλείνοντας. Το ρίσκο ενέχει κινδύνους μεν, αλλά είναι απαραίτητο στοιχείο σε μια οικονομία. Καμία οικονομία και σίγουρα και η Ελληνική, δεν μπορεί να πάει μπροστά χωρίς επιχειρηματίες που να παίρνουν ρίσκα, οσοδήποτε μικρά ή μεγάλα. Οφείλουμε να ενθαρρύνουμε τους επιχειρηματίες να επενδύουν, είτε μειώνοντας το ρίσκο τους, είτε αυξάνοντας την απόδοση την επενδύσεών τους, προκειμένου να προχωρήσει η οικονομία σε νέο επίπεδο και να ξεφύγει από τα λιμνάζοντα νερά της “ασφάλειας”.
Νάσος Μάμαλης, Οικονομολόγος
