Εδώ και λίγη ώρα (τη στιγμή που γράφω αυτό το κείμενο) έχει ανακοινωθεί επίσημα η δεύτερη καραντίνα στην χώρα. Το ότι έπρεπε να γίνει (και άργησε κιόλας), έπρεπε. Αλλά, τι μας έφτασε ως εδώ; Πως γίνεται από τα 5 – 10 κρούσματα την ημέρα να φτάσαμε στα 2.000;
Πριν αρχίσω τα δυσάρεστα (βασικά την κριτική των λαθών), να πω τα εξής: Η Ελλάδα, παρόλο που η κατάσταση μας φαίνεται βουνό, είναι σε κατάσταση σημαντικά καλύτερη από πολλές χώρες στην Ευρώπη. Θα μου πείτε, έχει σημασία η σύγκριση; Το “ολίγον έγκυος” θα κοιτάμε τώρα; Όχι, δεν έχει νόημα να συγκρίνουμε, άλλωστε εμάς δεν μας ενδιαφέρει τι κάνουν στην Ιταλία, αλλά τι κάνουμε εμείς εδώ. Αλλά είναι κάτι που πρέπει να αναφέρω.
Ας πάμε στα λάθη.
Πρώτο λάθος: Τουρισμός
Ανοίξαμε τον τουρισμό και ουσιαστικά αυτό έφερε σε εμάς το δεύτερο κύμα. Χωρίς να είναι 100% σωστή αυτή η έκφραση (ενδεχομένως να υπήρχε και δεύτερο κύμα και χωρίς τον τουρισμό, απλά θα ερχόταν πιο αργά και ίσως ήταν πιο διαχειρίσιμο), έχει ένα δίκιο.
Γιατί ανοίξαμε τον τουρισμό; Γιατί είναι η βασική μας βιομηχανία μαζί με την Ναυτιλία, απλά τα πράγματα.
Γιατί ήταν λάθος το να ανοίξουμε τον τουρισμό; Είναι αλήθεια ότι τα ξενοδοχεία που ανοίξανε όχι απλά δουλέψανε, ακόμα τρέχουν (τα ξενοδοχεία για τα οποία γνωρίζω εγώ τουλάχιστον). Αλλά τελικά, άξιζε; Δεν έχω τα οικονομικά στοιχεία για να κρίνω. Ούτε θέλω να γίνω μετά Χριστόν προφήτης και να πω τι θα μπορούσε να γίνει για να κρατηθούν και τα ξενοδοχεία σε ένα επίπεδο πληρότητας και να γλυτώναμε τις αφίξεις από το εξωτερικό.
Η δική μου άποψη: Αν τα οφέλη από το άνοιγμα του τουρισμού δεν ήταν τόσα ώστε να αντέξουμε ένα lockdown 2 εβδομάδων μετά για να καθαρίσουμε, δεν έπρεπε να ανοίξει ο τουρισμός.
Δεύτερο λάθος: Αμέτρητα μέτρα
Έχω γράψει παλιότερα (μπορείτε να το δείτε ΕΔΩ) άρθρο σχετικά με τα μέτρα. Παρόλο που τηρώ σχολαστικά όλα τα μέτρα που έχουν επιβληθεί, το κάνω επειδή είμαι υπεύθυνος πολίτης. Το ότι τα μέτρα είναι περιοριστικά, προφανώς και είναι, αυτός είναι ο σκοπός… δεν μπορείς να περιορίσεις την εξάπλωση ενός ιού που βασίζεται στους ανθρώπους, χωρίς να περιορίσεις τους ανθρώπους, είναι λογικό αυτό.
Τα μέτρα και ο τρόπος επιβολής τους είχαν, για εμένα, δύο βασικά προβλήματα. Το πρώτο είναι ότι κάποια (δεν θα κρίνω εδώ πολλά ή λίγα ή όλα) δεν είχαν καμία λογική βάση, ή καλύτερα, δεν είχαν καμία λογική εξήγηση δημόσια. Δεν είμαι λοιμωξιολόγος για να κρίνω αν τα μέτρα αυτά θα ήταν αποδοτικά ή όχι. Μπορεί και να ήταν (αν τηρούνταν). Αλλά δεν βρίσκω καμία λογική σε αυτά. Και δεν μου την εξήγησε κανένας. Και ναι μεν εγώ το έκανα, αλλά το βρήκα δύσκολο (και μερικοί δεν το έκαναν καθόλου) να σεβαστώ κάτι που θεωρώ παράλογο.
Αλλά το βασικότερο πρόβλημα των μέτρων είναι η επιβολή και η αστυνόμευση. Όταν επιβάλεις κάτι επί ποινή, αν δεν επιβάλεις ποτέ την ποινή τότε είναι σαν να μην το επέβαλες ποτέ. Όλοι ξέρουμε ή έχουμε δει άτομα που παραβίαζαν τα μέτρα. Δεν τιμωρήθηκαν ποτέ. Οπότε και οι ίδιοι το έβρισκαν φυσιολογικό να παραβιάζουν τα μέτρα, αλλά και άλλοι βλέποντας την ατιμωρησία, θεώρησαν λογικό να τα παραβιάσουν.
Τρίτο λάθος: Λανθασμένη διαχείριση
Ενώ τον Μάρτιο ένιωθα ότι τα πράγματα πάνε καλά και αν και είναι μια δύσκολη κατάσταση, είμαστε ασφαλείς. Πλέον έχω χάσει κάθε εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση και τους χειρισμούς της. Το Lockdown που δημοσιεύτηκε σήμερα, θα έπρεπε να έχει γίνει πριν από τουλάχιστον ένα μήνα. Τα μέτρα – ημίμετρα που παίρναμε τόσο καιρό θα έπρεπε ή να έρθουν όλα μαζί, ή να μην έρθουν καθόλου και να πάμε άμεσα σε lockdown. Οι δικαιολογίες για την οικονομία, είναι απλά αυτό. Δικαιολογίες.
Τέταρτο λάθος: Υποτίμηση της βλακείας του κόσμου
Και φτάνω στο τελευταίο, αλλά απαραίτητο λάθος. Η κυβέρνηση μίλησε για υπευθυνότητα. Παρόλο που την ψέγω γιατί ούτε και η ίδια την επέδειξε, δεν μπορώ να μην πω ότι και εμείς λειτουργήσαμε σαν βλάκες.
Από τα καθόλου κρούσματα στα πενήντα ή 100 την ημέρα, πήγαμε λόγω του τουρισμού. Από τα 100 στα 2.000 όμως, πήγαμε γιατί είμαστε βλάκες. Ξέρουμε τι είναι, ξέρουμε πως μεταδίδεται, ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε και να μην κάνουμε. Αλλά… όχι… και πάρτυ θα κάνουμε και να διασκεδάσουμε θα βγούμε και το αδιαχώρητο σε μαγαζιά και τα μέτρα να παραβιάσουμε γιατί μας πιέζουν και… και… και…
Και ναι φταίει η κυβέρνηση που δεν κλείνει ένα πάρτυ σε κλειστό μαγαζί με υπεράρθιμο κόσμο. Αλλά ο κόσμος που είναι εκεί; Δεν φταίει; Τι είναι παιδάκια, τους τάξανε καραμέλες και μπήκανε; Ξέρουν τι κάνουν.
Επίλογος
Τελικά φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Οι επιπτώσεις στην οικονομία και σε όλους μας είναι λίγο πολύ γνωστές, δεν θέλω να μακρυγορήσω άλλο. Τουλάχιστον ας μάθουμε (σαν χώρα, σαν κυβέρνηση και σαν άτομα) για να μην ξανα-πάθουμε.
Νάσος Μάμαλης, Οικονομολόγος
