Θα ξεκινήσω προσπαθώντας με λίγα λόγια να καλύψω το τι γίνεται αυτές τις ημέρες στον Έβρο και την άποψή μου για αυτό. Γιατί αυτό το άρθρο θα έχει, όπως φαίνεται και από τον τίτλο, διπλή θεματολογία.
Αυτή τη στιγμή στον Έβρο βρίσκονται, ανάμεσα στα σύνορα Ελλάδας – Τουρκίας, μεγάλοι αριθμοί ( έχω διαβάσει αριθμούς από τρεις χιλιάδες μέχρι και δεκαπέντε και δεκαοχτώ, δε ξέρω τι να πιστέψω) ανθρώπων που είναι είτε μετανάστες είτε πρόσφυγες, “πολιορκούν” την συνοριακή μας γραμμή και προσπαθούν να μπουν στην χώρα.
Πρέπει να τους αφήσουμε; Φυσικά και όχι. Όχι γιατί είναι μουσουλμάνοι, ούτε γιατί είναι επικίνδυνοι ή ότι άλλο, όλα αυτά είναι επικίνδυνες γενικεύσεις που δεν μου αρέσουν και πλησιάζουν ιδεολογίες απεχθείς. Δεν πρέπει να τους αφήσουμε γιατί είμαστε μια χώρα με σύνορα, τα οποία οφείλουμε να προστατεύουμε και να απαιτούμε να σέβονται.
Για τους ανθρώπους αυτούς καταλαβαίνω και σέβομαι το να θέλεις να φύγεις από την Χ χώρα σου και να κυνηγήσεις μια καλύτερη ζωή σε μια άλλη χώρα ή γενικά στην Ευρώπη. Μπορεί και να σου έχουν γεμίσει τα μυαλά με αέρα κοπανιστό οι διακινητές, στο τέλος εκτιμώ ότι προσπαθείς να αλλάξεις την ζωή σου. Δεν καταλαβαίνω, γιατί να το κάνεις έτσι. Δηλαδή περιμένεις ότι μια χώρα της οποίας αρνήθηκες να σεβαστείς τους νόμους και τα σύνορα, θα σε καλωσορίσει; Ζητάς την προστασία και την βοήθεια ενός κράτους, ενώ ταυτόχρονα αδιαφορείς για τους θεμελιώδεις νόμους του;
Και αυτή η απορία αυξάνεται όταν μιλάμε για πραγματικούς πρόσφυγες. Αν και εδώ, θα παραδεχτώ ότι είμαι λίγο πιο σκληρός. Προσωπικά δεν καταλαβαίνω άντρα σε στρατεύσιμη ηλικία και χωρίς κάποιο σωματικό πρόβλημα να είναι πρόσφυγας (κάνω μια εξαίρεση για άντρες που συνοδεύουν την οικογένειά τους, παρόλο που και πάλι διαφωνώ). Δηλαδή άνθρωπος που δεν θέλησε να υπερασπιστεί την χώρα του θέλει να μπει στην δική μου για να κάνει τι; Να φύγει πάλι στα δύσκολα χωρίς να προσφέρει τίποτα; Αλλά τέλος πάντων, ας αφήσουμε την προσωπική άποψη στην άκρη εδώ. Αν είσαι όντως πρόσφυγας, υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες που επιβάλλονται από τον ΟΗΕ για εσένα. Μπορείς να ζητήσεις άσυλο σε όποια χώρα θέλεις, επίσημα, νόμιμα και χωρίς ταλαιπωρία. Αν πρόσφυγας στην Τουρκία, πάει στην Γερμανική Πρεσβεία, ζητήσει άσυλο και το πάρει, μπορεί να πάρει αεροπλάνο απευθείας για Γερμανία από την Κωνσταντινούπολη.
Και φυσικά το ίδιο ισχύει για κάθε χώρα στον κόσμο. Ο πρόσφυγας που βρίσκεται στην χώρα που είναι σε κίνδυνο, π.χ. στη Συρία, έχει κάθε δικαίωμα να περάσει “παράνομα” τα σύνορα για να μπει σε μια ασφαλή χώρα. Από την στιγμή που είναι στην ασφαλή χώρα όμως, γιατί να συνεχίσει να προσπαθεί να παραβιάσει, χωρίς λόγο πλέον και με κίνδυνο της ζωής του πολλές φορές, τα σύνορα, όταν μπορεί να αιτηθεί άσυλο και να το πάρει εφόσον το δικαιούται;
Εν κατακλείδι, όχι τα σύνορα δεν πρέπει να ανοίξουν. Όχι γιατί είναι κακοί άνθρωποι ή εγκληματίες ή ότι άλλο αυτοί που θέλουν να μπουν. Μερικοί μπορεί να είναι, αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να τους κρίνουμε σωρηδόν. Τα σύνορα δεν πρέπει να ανοίξουν, γιατί υπάρχουν νόμοι και κάποιος πρέπει να τους σεβαστεί. Μπορεί αυτοί που είναι μέσα να τους γράφουν εκεί που δε πιάνει μελάνι, αλλά τουλάχιστον ας διδάξουμε σε αυτούς που θέλουν να μπουν ότι πρέπει να τους σέβονται.
Πάμε τώρα στα σύνορα των μυαλών. Έχουν βγει διάφορα βίντεο στο διαδίκτυο που δείχνουν πως οι “κακοί” Έλληνες συνοριοφύλακες και αστυνομικοί εμποδίζουν, χτυπάνε κτλ κτλ τους μετανάστες – πρόσφυγες. Περισσότερα από τα μισά από αυτά είναι ψεύτικα και καθαρή προπαγάνδα. Θυμάμαι να έχω δει στο Twitter την ίδια φωτογραφία από τουρκικούς λογαριασμούς για ΜΑΤ να ρίχνουν δακρυγόνο σε έναν πρόσφυγα με ένα παιδί στην αγκαλιά. Δυνατή εικόνα… μόνο που είναι στα σύνορα της Ουγγαρίας το 2015.
Είδα βίντεο με ανθρώπους να κρατάνε παιδιά πάνω από καπνό φωτιάς. Και κάποιοι, συγνώμη για τον χαρακτηρισμό αλλά δεν αντέχω να είμαι ευγενικός εδώ, ηλίθιοι άνθρωποι, λένε ότι το κάνουν για να εξουδετερώσουν τα δακρυγόνα. Δακρυγόνα που ρίχνουν οι ίδιοι και τους τα έχει προμηθεύσει η Τουρκία, αλλά τέλος πάντων. Πόσοι από εσάς έχει πάει πάνω από φωτιά και σας έχει μπει καπνός στα μάτια; Ανακούφιση το λέτε αυτό; Σοβαρά; Δηλαδή τα μάτια μου τσούζουν και δακρύζουν και η λύση είναι να βάλω κάτι που τα κάνει να τσούζουν και να δακρύζουν για καλύτερα; Ήμαρτον με τις βλακείες…
Είδα ένα αληθινό βίντεο με σκάφη του λιμενικού να εμποδίζουν μια βάρκα να πλησιάσει τις ελληνικές ακτές. Μου άρεσε; Φυσικά και όχι, άνθρωποι είναι μέσα στη βάρκα. Ντρέπομαι; Καθόλου. Οι λιμενοφύλακες κάνουν αυτό για το οποίο πληρώνονται, προστατεύουν την ακτογραμμή μας. Και το κάνουν με τον πιο ήρεμο τρόπο, χωρίς όπλα, χωρίς φωνές, χωρίς απειλές ή πυροβολισμούς (να αναφέρω εδώ ότι στην Αυστραλία τους βυθίζουν…). Είναι ωραίο θέαμα; Όχι. Είναι απαραίτητο; Ναι, για τους λόγους που αναφέρω πιο πάνω.
Και εδώ θέλω να μιλήσω για τα μυαλά μας. Είναι όχι μόνο λογικό, αλλά απόλυτα θεμιτό να διαφωνεί κάποιος με το να κρατάμε βιαίως έξω από τα σύνορά μας τόσους ανθρώπους, ακόμα και οικογένειες με παιδιά. Σε κανέναν δεν αρέσει, ή τουλάχιστον δεν θα έπρεπε να αρέσει. Αλλά πρέπει. Γιατί όπως περιμένετε από τον γείτονά σας να σεβαστεί τον χώρο και το σπίτι σας και να μην μπαίνει ακάλεστος και να έχει και απαιτήσεις, έτσι οφείλει και οποιοσδήποτε μπαίνει στην χώρα σας να σέβεται την χώρα. Δεν γίνεται διαφορετικά.
Όλο αυτό είναι ένα άθλιο πολιτικό παιχνίδι, στο οποίο δυστυχώς δεν αρκεί μόνο να παίξουμε αλλά και να κερδίσουμε. Όχι μόνο για εμάς, αλλά και για να εμποδίσουμε όλους αυτούς που εκμεταλλεύονται τα παιδιά που βρίσκονται στον Έβρο και στις βάρκες να το ξανακάνουν. Ακούγεται σκληρό και κυνικό, αλλά αν ενδώσουμε σε αυτούς που κακομεταχειρίζονται παιδιά και τους δώσουμε ότι θέλουν, θα συνεχίσουν να το κάνουν. Για πάντα. Ή τουλάχιστον για όσο θα ενδίδουμε. Οπότε όχι, ούτε ντρέπομαι που είμαι Έλληνας επειδή ο Έβρος είναι κλειστός από τα ΜΑΤ και τους συνοριοφύλακες, ούτε επειδή το Λιμενικό εκτελεί το καθήκον του. Λυπάμαι, ναι, μιλάμε για ανθρώπους άλλωστε, αλλά μέχρι εκεί. Ούτε πιστεύω ότι όσοι είναι στα σύνορα και απωθούν τους ανθρώπους αυτούς περνάνε υπέροχα. Έχουν μια δουλειά δύσκολη, απαιτητική και δυσάρεστη. Αλλά κάνουν το καθήκον τους και αυτό οφείλουμε να το παραδεχτούμε.
Και επειδή υπάρχουν δύο όψεις σε κάθε τι, να κλείσω με έναν… “αφορισμό”. Σε εσένα αγαπητέ συνέλληνα που υπερθεματίζεις με τα μέτρα και ζητάς κι άλλα και σκληρότερα και ακόμα και “πόλεμο με την Τουρκία”, ναι το έχω ακούσει και αυτό… από άτομο που έβαλε βύσμα να πάει σε αργομισθία που θα ντρεπόταν και ο χειρότερος δημόσιος υπάλληλος…. Καταλαβαίνω να θέλεις να μείνουν κλειστά τα σύνορα, άλλωστε όπως είδες συμφωνώ κι εγώ. Αλλά το να θέλεις να γίνουν σκληρότερα τα μέτρα ή να μην νιώθεις τίποτα για τον τρόπο που γίνονται αυτά… δείχνει πέραν από έλλειψη ενσυναίσθησης και λίγο μισανθρωπισμό.
Πάντα θα υπάρχουν ακραίοι. Όλοι έχουμε άποψη. Το να λέμε οι μισοί τους άλλους μισούς φασίστες, ρατσιστές, προδότες, πεμπτοφαλαγγίτες και ότι άλλο (πρέπει να ξέχασα αρκετά) είναι απλά χαζό. Υπάρχουν Έλληνες που θέλουν τα σύνορα να μείνουν κλειστά, δεκτό, άλλωστε θεωρώ ότι είναι και η πλειοψηφία. Υπάρχουν αυτοί που θέλουν να ανοίξουν τα σύνορα, είναι άποψή τους και είναι σεβαστή, ας δοκιμάσουν να πείσουν και τους άλλους με τα επιχειρήματά τους. Υπάρχουν και αυτοί που δεν τους αρέσει το ότι γίνεται αλλά καταλαβαίνουν ότι πρέπει να γίνει. Είδατε πόσο καλά περιέγραψα σχεδόν τους πάντες; Χωρίς χαρακτηρισμούς και ταμπέλες;
Είναι δύσκολη περίοδος για τη χώρα και για εμάς σαν άτομα. Ας προσπαθήσουμε να λύσουμε τα προβλήματα με συζήτηση, όχι με προσβολές (που αμφιβάλλω ότι λύνουν κάτι εξαρχής άλλωστε).
Νάσος Μάμαλης, Οικονομολόγος