Πριν αρκετό καιρό είχα γράψει ένα άρθρο σχετικά με το αν κάποιος έχει ηθικό ή/και νομικό δικαίωμα να μην πληρώνει φόρους ή τέλη. Για όσους το έχασαν, μπορείτε να το δείτε ΕΔΩ
Τώρα πάω ένα σκαλί πιο κάτω. Δεν θα σας δώσω ηθικούς, οικονομικούς ή νομικούς τρόπους να αποφύγετε την πληρωμή των διοδίων. Αλλά θα σας δείξω πως γίνεται η ύπαρξη του θεσμού αυτού να κρατάει πίσω και να αποτελεί τροχοπέδη στην πορεία της Ελληνικής Οικονομίας.
Το τι είναι τα διόδια, όποιος έχει αυτοκίνητο και έχει κάνει μια απόσταση πάνω από 60 χλμ εκτός Αθηνών (ή λίγο περισσότερο αν μένετε εκτός Αθήνας) το ξέρει. Το γιατί υπάρχουν διόδια οι περισσότεροι δε το ξέρουν. Τα διόδια βρίσκονται εκεί, επειδή οι κατασκευαστικές εταιρείες που είναι επιφορτισμένες με την κατασκευή και συντήρηση των δρόμων βρήκαν αυτόν τον τρόπο για να πληρώνονται για τις υπηρεσίες τους. Το αν αξίζουν αυτή τη πληρωμή κτλ, είναι άλλη κουβέντα.
Ξεκινάμε από κάτι απλό. Είμαστε αν όχι η μόνη τότε σίγουρα μια από τις λίγες χώρες στην Ευρώπη που έχει Τέλη Κυκλοφορίας και Διόδια (που θεωρούνται Τέλη Κυκλοφορίας). Ναι είναι διπλή φορολόγηση ουσιαστικά, κάτι το οποίο απαγορεύει το Σύνταγμα, αλλά επειδή τα διόδια τα εισπράττουν ιδιώτες, με κάποιο τρόπο καταφέρανε και το περάσανε.
Δεν θα ασχοληθώ καν για το τεράστιο κόστος που προκαλεί το άθλιο (ειδικά αν το συγκρίνουμε με Ευρωπαϊκά) οδικό μας δίκτυο, εξαιτίας των ατυχημάτων, κόστος τόσο σε χρήματα για την οικονομία, όσο και (σημαντικότερο) ανθρώπινες ζωές για την κοινωνία.
Θα πω απλά το εξής. Μια νταλίκα, για να πάει από την Αθήνα στην Θεσαλλονίκη πρέπει να πληρώσει σε διόδια και ΜΟΝΟ ΔΙΟΔΙΑ, περίπου 200 €. Αν προσθέσετε μέσα τα κανονικά έξοδα μεταφοράς, θα δείτε ότι πρακτικά οι οδικές μεταφορές φορολογούνται (με τέλη όμως) περίπου όσο και η βενζίνη! Και φυσικά η αμοιβή του μεταφορέα, που είναι πολύ μικρότερη από ότι θα ζητήσει αρχικά, φορολογείται επίσης με φόρο εισοδήματος! Η πρώτη σκέψη σε αυτό είναι ότι δημιουργούνται έσοδα για το κράτος. Αλλά τα χρήματα από τα διόδια πάνε σε ιδιώτες. Και τα έργα τους χρηματοδοτούνται από τον δημόσιο προϋπολογισμό… που πάνε αυτά τα χρήματα; Στην συντήρηση; Όποιος έχει κάνει ταξίδι στο οδικό μας δίκτυο γελάει ακόμα αν τα διαβάζει αυτά (και καλό είναι να σταματήσει και να κοιτάει τον δρόμο, ασφάλεια πάνω από όλα).
Αλλά εγώ δε θα κοιτάξω καν που πάνε τα χρήματα αυτά. Θα κοιτάξω από που έρχονται. Και έρχονται καθαρά από τον καταναλωτή. Γιατί η νταλίκα που θα κάνει τη μεταφορά, τα χρήματα αυτά θα τα χρεώσει στον πελάτη της, ο οποίος με τη σειρά του θα τα χρεώσει στους δικούς του, μια αλυσίδα που θα συνεχιστεί μέχρι να φτάσει στον μόνο που δεν μπορεί να χρεώσει κανέναν. Τον τελικό καταναλωτή, ο οποίος θα πληρώσει ένα ποσό Χ, σημαντικά φουσκωμένο, για να πάρει κάποιο αγαθό που χρειάζεται. Πιο απλά; Στην Ελλάδα, διόδια πληρώνεις ακόμα και αν δεν έχεις αυτοκίνητο. Αρκεί απλά να αγοράσεις κάτι που να έχει μεταφερθεί οδικώς. Και δε θα το μάθεις ποτέ.
Τα διόδια αφαιρούν χρήματα από την τσέπη των καταναλωτών-νοικοκυριών, είτε άμεσα είτε έμμεσα όπως δείξαμε παραπάνω. Αυτά τα χρήματα αφαιρούν αγοραστική δύναμη από τα νοικοκυριά. Τα νοικοκυριά είναι ουσιαστικά η δύναμη που κινεί την Ελληνική Οικονομία.
Δεν το θεωρώ εύκολο ή ίσως και εφικτό να γίνει άμεσα, αλλά σκεφτείτε τι θα γίνει αν αύριο εξαφανιστούν με μαγικό τρόπο τα διόδια. Θα πέσουν οι τιμές σε κάποια, ίσως αρκετά, αγαθά. Θα αυξηθεί το διαθέσιμο εισόδημα όλων (αναλόγως με τα ταξίδια που κάνουν λιγότερο ή περισσότερο) και άρα και η συνολική κατανάλωση και η ποσότητα χρήματος που θα κινηθεί στην οικονομία. Η κινητικότητα και η δυνατότητα μεταφορών θα αυξηθεί κατά πολύ, το οποίο θα ανοίξει νέες αγορές για όλες τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα (φανταστείτε πόσο πιο μακριά πάει μια νταλίκα με 200 € επιπλέον για έξοδα).
Αλλά εντάξει, εμείς είμαστε καλά, έχουμε διόδια για την συντήρηση του οδικού δικτύου… για γέλια και για κλάμματα…
Νάσος Μάμαλης, Οικονομολόγος
