Ποιες είναι αυτές; Όλες όσες δεν βρίσκονται στην εποχή του χαλκού ή κάπου εκεί κοντά.
Το πετρέλαιο είναι ένα ορυκτό, γιατί ορυκτό θεωρείται αν θυμάμαι καλά τη κουβέντα που είχα με έναν εδαφολόγο φίλο, το οποίο είναι το αίμα που ρέει στις φλέβες του σύγχρονου κόσμου. Ακόμα κι αυτή τη στιγμή που διαβάζεται αυτές τις γραμμές, σας βοηθάει κάποιο παράγωγο του πετρελαίου, είτε το ξέρετε, είτε όχι.
Για να καταλάβετε πόσο σημαντικό είναι το πετρέλαιο για την παγκόσμια οικονομία, μια έρευνα πριν από μερικά χρόνια έδειξε ότι αν για κάποιο λόγο μειωθεί η παραγωγή του πετρελαίου κατά 10%, θα αυξηθούν όλες οι τιμές και τα έξοδα στην παγκόσμια οικονομία κατά 20 με 25%.
Ο απλός καθημερινός καταναλωτής, δεν καταλαβαίνει πολύ μεγάλη διαφορά από την αυξομείωση της τιμής του πετρελαίου. Αυτό σε κάποιες χώρες συμβαίνει επειδή έχουν διατηρήσει στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου (όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες π.χ.) με σκοπό να κρατήσουν την τιμή του χαμηλά για τους καταναλωτές. Σε άλλες επειδή η αύξηση καλύπτεται από τις κυβερνήσεις με τη μείωση δασμών ή άλλων φόρων/τελών. Και σε άλλες επειδή τις περισσότερες φορές, η αύξηση της τιμής του πετρελαίου προκαλεί μεν αύξηση των τιμών, αλλά είναι τόσο έμμεση που δεν το καταλαβαίνει κανείς. Ή καλύτερα, καταλαβαίνει την αύξηση, δεν καταλαβαίνει τον λόγο.
Σε όλο το κόσμο, ένας “δείκτης” υπάρχει που δείχνει στον μέσο καταναλωτή την πορεία της τιμής του πετρελαίου, είναι η τιμή της βενζίνης. Το λογικό είναι ότι η τιμή της βενζίνης ακολουθεί, έστω περίπου, την τιμή του πετρελαίου. Και σε όλες σχεδόν τις χώρες αυτό συμβαίνει, με τις εξαιρέσεις να είναι χώρες που παράγουν πετρέλαιο (και άρα οι τιμές για εκεί είναι προφανώς διαφορετικές), χώρες που διατηρούν αποθέματα (τα οποία αυξάνουν σε χαμηλές τιμές και άρα μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για να κρατήσουν τις τιμές λιανικής χαμηλά όταν υπάρχει ανάγκη) και… η Ελλάδα που δεν κάνει τίποτα από τα δύο…
Σήμερα στην Ελλάδα, η μέση τιμή της αμόλυβδης βενζίνης με βάση το Υπουργείο Οικονομίας είναι 1,644 € ανά λίτρο. Εντελώς συμπτωματικά, την ίδια ακριβώς μέση τιμή μας έδινε το Υπουργείο, για τις 31 Ιανουαρίου 2014. Ξέρετε που είναι η διαφορά; Αυτή τη περίοδο, η τιμή του αργού πετρελαίου είναι περίπου 67$ το βαρέλι (τη στιγμή που γράφεται το άρθρο είναι 66,57$ και έχει πτώση). Τον Ιανουάριο του 2014, το αργό πετρέλαιο είχε τιμή 104$ το βαρέλι. 35,5% μείωση στην τιμή του πετρελαίου. Κι εμείς πληρώνουμε την ίδια βενζίνη.
Η τιμή της βενζίνης στην Ελλάδα, περιλαμβάνει ένα μεγάλο αριθμό φόρων (το μεγαλύτερο μέρος της τιμής της βενζίνης είναι φόροι και τέλη). Δυστυχώς, και θα επιμένω να το λέω μέχρι να μου το αποδείξει κάποιος, περιλαμβάνει και ένα σημαντικό ποσοστό αισχροκέρδειας. Ακόμα πιο δυστυχώς, δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να κάνει ο μέσος καταναλωτής.
Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Βλέπετε αν η αύξηση της τιμής του πετρελαίου και της βενζίνης προκαλεί αντίστοιχη έμμεση αύξηση των τιμών 2,5 περίπου φορές μεγαλύτερη, μια μείωση της τιμής του πετρελαίου και της βενζίνης; Αλλά είναι προφανές ότι οι Έλληνες είναι τόσο σίγουροι ότι θα έρθει η ανάπτυξη μόνη της, που δεν θα μειώσουμε τους φόρους ούτε καν σε ένα είδος, όχι τόσο πρώτης ανάγκης, αλλά απαραίτητο για την ανάπτυξη της οικονομίας μας…
Χρειάζεται; Δεν χρειάζεται; Ή έστω έτσι πιστεύουν οι…. οικονομολόγοι (;) στο Υπουργείο Οικονομίας και “Ανάπτυξης”.
Νάσος Μάμαλης, Οικονομολόγος
