Το κείμενο αυτό ξεκίνησε να γράφεται την ώρα που μαίνονταν οι φωτιές που έχουν κάνει πλέον ανυπολόγιστη ζημιά, τόσο οικονομικά, όσο και περιβαλλοντικά αλλά, ίσως κυρίως, ψυχολογικά σε όλη τη χώρα.
Ζούμε σε μια χώρα που κάθε χρόνο έχει τουλάχιστον μια μεγάλη πυρκαγιά. Το καλοκαίρι μας μετράμε συγκεκριμένα πράγματα. Μπάνια, παγωτά, διακοπές, κιλά και φωτιές. Το ξέρουμε πλέον. Δεν είναι δυνατόν να λέμε ότι μας αιφνιδίασε μια πυρκαγιά. Βασικά τα τελευταία 20 χρόνια δεν μπορούμε να λέμε ότι μας αιφνιδίασε μια πυργαγιά. Αν δεν την περιμένουμε, είμαστε άξιοι της μοίρας μας.
Είμαι από τους ανθρώπους που θεωρεί ότι την ώρα της μάχης, δεν μπορείς να κάνεις κριτική στον στρατηγό. Είτε είναι ο καλύτερος, είτε είναι ο χειρότερος. Για αυτό ακριβώς και αυτό το άρθρο βγαίνει σήμερα και όχι το σάββατο.
Ας δούμε τα δεδομένα, όπως τα έχουμε στην διάθεσή μας σαν κοινή γνώμη.
Ένα ατελείωτο πύρινο μέτωπο
Μέσα σε μια μέρα στην χώρα εμφανίστηκαν περισσότερες από 90 εστίες φωτιάς. Η αλήθεια είναι πως σε οποιοδήποτε κράτος αυτό θα ήταν μια κατάσταση τρομακτικά δύσκολη, καθώς οι πόροι είναι συγκεκριμένοι ενώ οι εστίες μοιάζουν ατελείωτες. Οι Πυροσβέστες και οι Εθελοντές έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό και δεν υπάρχουν αρκετά λόγια για να τους ευχαριστήσουμε. Αλλά στα πάντα, δυστυχώς, υπάρχει ένα όριο δυνάμεων. Όση ψυχή και αν διαθέτει κάποιος.
Συνθήκες… ευνοϊκές… αλλά για ποιον;
Δεν είμαι ούτε πυραγός, ούτε μετεωρολόγος, ούτε έχω κάνει κάποια εξειδίκευση σχετικά με τα πύρινα μέτωπα. Αλλά από τα τόσα χρόνια που θυμάμαι τις φωτιές να μαίνονται (ειδικά τα μεγάλα μέτωπα, Ηλεία, Μάτι κτλ), θυμάμαι ότι η ισχύς του ανέμου έχει πολύ μεγάλη σημασία. Γενικά, όσο πιο ισχυρός ο άνεμος, τόσο πιο δύσκολη η δουλειά της κατάσβεσης. Αλλά την ημέρα που εμφανίστηκε αυτός ο τεράστιος αριθμός των μετώπων, επικρατούσαν, ειδικά στην Εύβοια, ασθενείς άνεμοι (2 μποφόρ αν θυμάμαι σωστά).
Εντωμεταξύ με τους ίδιους ιδιαίτερα ασθενείς ανέμους, η φωτιά στη Βαρυμπόμπη κατάφερε να περάσει από την, αρκετά μεγάλη με 8 λωρίδες συνολικά, Εθνική Οδό. Δεν λέω ότι δεν έχει ξανασυμβεί… αλλά όχι με αυτόν τον άνεμο.
Εδώ να αναγνωρίσουμε και τα ελαφρυντικά. Τεράστια ξηρασία. Οι θερμοκρασίες που επικρατούσαν διευκόλυναν κατά πολύ το έργο καταστροφής της φωτιάς. Επιπλέον ο τεράστιος αριθμός των μετώπων έκανε αδύνατη την ουσιαστική συγκέντρωση των μέσων σε μια εστία, καθώς οι πυροσβέστες έπρεπε να τρέχουν παντού και να καλύψουν τα πάντα, ένα έργο καθόλου εύκολο.
Εκκενώσεις και δυστυχία
Δεν είναι ποτέ εύκολο το να πρέπει να εγκαταλείψεις το σπίτι σου και να μην ξέρεις αν θα το ξαναδείς στη θέση του και ευχαριστώ τον Θεό που δεν έχει ποτέ χρειαστεί να μπω σε αυτή τη θέση. Αλλά το δόγμα της Πυροσβεστικής που βάζει την ανθρώπινη ζωή πάνω από την ασφάλεια της περιουσίας είναι για εμένα σωστό. Καταλαβαίνω την πικρία και την οργή των ανθρώπων που δεν τους άφησαν να υπερασπιστούν τα σπίτια τους. Αλλά από την άλλη, ειδικά για όσους τα βρήκαν καμμένα, προτιμώ να είναι οργισμένοι, παρά να είναι νεκροί. Πιστεύω και εκείνοι το ίδιο.
Οι εκκενώσεις που έγιναν στέφθηκαν με επιτυχία (ίσως η μόνη επιχείρηση αυτές τις ημέρες). Το ότι δεν θρηνήσαμε ανθρώπινα θύματα ήταν το μόνο θετικό νέο σε μια σειρά ημερών που είχαν μόνο αρνητικά νέα. Και ναι, γνωρίζω ότι ένας μεγάλος αριθμός ζώων δυστυχώς χάθηκε. Και είναι τραγωδία. Αλλά για εμένα οι ανθρώπινες ζωές είναι το πρωτεύων.
Δυστυχία και καταγγελίες
Μέσα στις ημέρες αυτές, ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων είτε σαν αυτόπτες, είτε σαν αυτήκοοι μάρτυρες έκαναν μια σειρά από καταγγελίες.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά τον άνθρωπο που του είπανε ότι αν δεν έχει πολιτικό μέσο δεν πρόκειται να σώσουν το σπίτι του (για την ιστορία να αναφέρω πως το άτομο που το είπε αυτό είναι σε διαθεσιμότητα, υπήρξε άμεση αντίδραση).
Θυμάμαι ανθρώπους να λένε ότι δεν βλέπουν ιπτάμενα μέσα και ότι τους έχουν εγκαταλείψει στην μοίρα τους.
Θυμάμαι ανθρώπους να λένε ότι οι πυροσβέστες έχουν εντολή να μην επεμβαίνουν και κάθονταν αμέτοχοι και κοίταζαν την καταστροφή.
Θυμάμαι ένα ποστ στο Facebook ότι η εκκένωση σε ένα χωριό της Εύβοιας δεν είχε ολοκληρωθεί και ότι υπήρχαν ακόμα άτομα εγκλωβισμένα και τα οποία δεν μπορούσαν να φύγουν.
Και πόσες καταγγελίες που δεν θυμάμαι.
Έλλειψη εξοπλισμού;
Πολλοί ίσως θα έχετε διαβάσει το άρθρο σχετικά με τους Ρουμάνους Πυροσβέστες. Δεν μπορώ να γνωρίζω αν είναι αλήθεια, αλλά δεν βλέπω γιατί να μην είναι.
Το θέμα δεν είναι γιατί να έχουν αυτές τις δυνατότητες οι Ρουμάνοι, ή οι κάθε Ρουμάνοι. Το θέμα είναι γιατί εμείς, που καταπολεμάμε δασικές πυρκαγιές πολλά χρόνια τώρα, δεν έχουμε τις ίδιες δυνατότητες. Τόσο από άποψη εξοπλισμού, όσο και από άποψη εκπαίδευσης.
Η Κυβέρνηση έκανε μια μεγάλη προσπάθεια για να εξοπλίσει τα Σώματα Ασφαλείας, τα οποία είχαν φτάσει στο σημείο να προμηθεύονται ατομικά τον εξοπλισμό τους. Δεν την κατηγορώ για αυτή τη κίνηση, όσο και αν φαίνεται περίεργο ή ύποπτο το να δοθεί στην Αστυνομία προτεραιότητα στον εξοπλισμό. Αλλά, δυστυχώς, εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι η ενίσχυση της Πυροσβεστικής, η οποία έγινε, είναι αλήθεια ότι αυξήθηκαν τα κονδύλια που δόθηκαν, δεν ήταν αρκετή, ειδικά αν αντί να κάνουμε σύγκριση με προηγούμενες χρονιές κάνουμε σύγκριση με την “τριτοκοσμική” Ρουμανία.
Έλλειψη Σχεδιασμού;
Από εδώ θα βάλουμε στην άκρη το σχέδιο Εκκένωσης. Όπως είπαμε, ήταν το μόνο που δούλεψε σωστά εκείνες τις ώρες και είναι, ίσως, ο μόνος λόγος που δεν θρηνούμε θύματα αυτή τη στιγμή.
Επίσης, εδώ θα δώσω ένα ελαφρυντικό. Όταν τα μέσα σου είναι πεπερασμένα, ενώ τα μέτωπα είναι ατελείωτα και όλο εμφανίζονται καινούργια, είναι όντως δύσκολο να βρεις την βέλτιστη κατανομή των διαθέσιμων πόρων σου.
Αλλά και πάλι, ο τελικός επιτελικός σχεδιασμός φάνηκε ότι ήταν κραυγαλέα ελλιπής. Όπως έχω προαναφέρει δεν είμαι ειδικός επί του θέματος, αλλά σε εμένα φάνηκε ότι κανένα κεντρικό σχέδιο δεν υπήρχε και γίνονταν σπασμωδικές κινήσεις με βάσει τα δεδομένα της κάθε ώρας. Σίγουρα σε αυτές τις καταστάσεις υπάρχει το απρόβλεπτο, αλλά… έστω και ένας βασικός σχεδιασμός, μια κάποια πρόβλεψη, θα βοηθούσε πολύ, έστω στον περιορισμό της ζημιάς.
Ίσως να κάνω λάθος και να υπήρχε σχεδιασμός και πρόβλεψη… αλλά δυστυχώς να ήταν όλος λάθος. Και αυτό είναι μια πιθανότητα.
Ο ανθρώπινος παράγοντας
Στο επιχειρησιακό επίπεδο, οι Εθελοντές και οι Πυροσβέστες έκαναν τα αδύνατα δυνατά. Δεν υπάρχει πραγματικά τίποτα που να μπορούσε να γίνει και δεν έγινε από την πλευρά τους, ίσως να έγιναν και κάποια πράγματα που θεωρητικά να μην μπορούσαν να γίνουν.
Οπότε, αν ψάχνουμε τον σφάλμα της ανθρώπινης φύσης, αυτός πρέπει να είναι στο επιτελικό επίπεδο. Και εδώ βρίσκουμε ανθρώπους με “βεβαρυμένο” παρελθόν. Ανθρώπους που ήδη έχουν στο ιστορικό τους μια αποτυχία. Και είναι να απορεί κανείς πως και γιατί βρέθηκαν ξανά σε θέση ευθύνης.
Και φυσικά γιατί να καθυστερήσει τόσο πολύ να κληθεί ο Στρατός; Βασικά γιατί να μην γίνεται άμεση κλήση του; Έχει τα μέσα, έχει τα άτομα, σκοπός του είναι η προστασία της χώρας. Γιατί ακόμα και σε αυτόν τον τομέα να αγκυλωνόμαστε γραφειοκρατικά; Όπου επιχείρησαν στρατιωτικές μονάδες η κατάσταση ήταν σημαντικά καλύτερη (και με αυτό δεν υποτιμώ την υπερπροσπάθεια πυροσβεστών και εθελοντών, το αναφέρω αποκλειστικά και μόνο λόγω της καλύτερης οργάνωσης που υπήρχε).
Ο πολιτικός παράγοντας
Γράφω τις γραμμές αυτές έχοντας διαβάσει τις δηλώσες/διάγγελμα του Πρωθυπουργού και τις δηλώσεις του κ. Χαρδαλιά.
Και πραγματικά ντρέπομαι για λογαριασμό τους.
Ντρέπομαι γιατί κάποιος που δεν έχει αίσθηση της κατάστασης, θα πιστεύει ότι όλα πήγαν καλά, κάναμε τα πάντα σωστά και σώσαμε ότι μπορούσε να σωθεί.
Ντρέπομαι γιατί ο Πρωθυπουργός στάθηκε στο κομμάτι της οικονομικής βοήθειας, το οποίο είναι μεν σημαντικό, αλλά δεν είναι το πιο σημαντικό. Άλλα είναι τα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν.
Ντρέπομαι που ο κ. Χαρδαλιάς λέει από την μια ότι όλα έγιναν σωστά (και πως είναι δυνατόν να έγιναν όλα σωστά και να έχει καεί η μισή Ελλάδα, ακόμα το ψάχνω) και από την άλλη ότι προσφέρει την παραίτησή του αν του ζητηθεί… γιατί; Αφού πήγαν όλα καλά…
Ντρέπομαι γιατί δεν βρέθηκε ένας πολιτικός Άντρας να πει όχι ένα συγνώμη, αυτό ακούστηκε, αλλά την Αλήθεια κατάματα.
Έγιναν λάθη, ήταν αυτά, υπάρχουν ευθύνες (ίσως να μην τις έχουμε καταλογίσει ακόμα), αυτά έγιναν σωστά, αυτά θα μπορούσαν να γίνουν καλύτερα, αυτά έγιναν λάθος και μαθαίνουμε από τα λάθη μας με αυτόν τον τρόπο. Δεν είναι δυνατόν όλες οι Κυβερνήσεις τις χώρας και ο αντίστοιχος Κρατικός τους μηχανισμός να λειτουργούν άψογα πάντα και πάντα να γίνονται τέτοιες καταστροφές. Δηλαδή μέχρι ένα σημείο η κοροϊδία.
Τελικά τι έγινε;
Επίσης, αυτό που δεν μπορώ να συγχωρήσω στον Πρωθυπουργό και όσους ακολουθούν την επονείδιστη γραμμή του (της κλιματικής αλλαγής) είναι ότι σε ολόκληρο το διάγγελμά του δεν ανέφερε πουθενά την λέξη “εμπρησμός”. Αυτή τη στιγμή που γράφω αυτές τις γραμμές, γνωρίζω ότι έχουν γίνει τουλάχιστον 19 συλλήψεις εμπρηστών. Δεν μπορώ να ξέρω αν ήταν οργανωμένο σχέδιο, ή κάποιο ανισόρροποι βρήκαν ευκαιρία λόγω των συνθηκών που επικρατούσαν. Αυτό πρέπει να το ερευνήσουν (και ελπίζω να το κάνουν, γιατί ο Πρωθυπουργός δεν μου έδωσε τέτοια ελπίδα, ας ελπίσουμε ότι η Δικαιοσύνη θα αποδείξει ότι είναι όντως ανεξάρτητη) τα αρμόδια όργανα, είμαστε συντεταγμένο Κράτος, υποτίθεται.
Και δεν λέω, η Κλιματική Αλλαγή όντως μπορεί να επιδείνωσε την κατάσταση. Αλλά τα γκαζάκια και τους φακούς και τους άλλους εμπρηστικούς μηχανισμούς που βρέθηκαν, δεν τους έβαλε η Κλιματική Αλλαγή…
Αντάξιοι των πολιτικών και οι πολίτες
Πριν με εκνευρίσουν οι δηλώσεις των πολιτικών, ο Θεός να τους κάνει, ανδρών, με εκνεύρισαν οι δηλώσεις και οι κινήσεις των πολιτών.
Ο καθένας με το μακρύ και το κοντό του, είτε να κρίνει, είτε να κατηγορήσει, είτε να βρει την οποιαδήποτε θεωρία συνωμοσίας για το ποιος ξεκίνησε τις φωτιές και γιατί καίγεται η Ελλάδα ( φυσικά ο καθένας επέλεγε το αφήγημα που τον βόλευε). Βλέπετε οι πυραγοί και τα ανακριτικά της Πυροσβεστικής ήταν απασχολημένα στην κατάσβεση, οπότε έμειναν μόνο οι Κλουζώ του Facebook και οι Σερλοκ Χολμς του Twitter για να βρούνε τον ένοχο και, γιατί όχι, να έχουμε και τους Δικαστές Dredd για να ορίσουν την ετυμηγορία και την ποινή και να τελειώνουμε.
Απευθυνόμενος προς όλους θα πω το εξής: Έχεις κάθε δικαίωμα να έχεις την άποψή σου, έχεις και το δικαίωμα να μην την αλλάζεις ακόμα και όταν βλέπεις στοιχεία εναντίον της. Αλλά όταν οι άνθρωποι που γνωρίζουν πέντε πράγματα δεν μιλάνε, σκάσε και περίμενε να σου δώσουν στοιχεία. Θα φανείς λιγότερο ηλίθιος από ότι όταν κάθεσαι και αναπαράγεις ότι βλακεία συναντήσεις στο Internet, επειδή σε βολεύει. Και ναι, αυτό πηγαίνει και στα αριστερά και στα δεξιά.
Εντωμεταξύ, ο κόσμος καίγεται στην κυριολεξία και άλλοι θυμούνταν να συνδέσουν πυρκαγιές με πανδημία, άλλοι πέταγαν για τα εμβόλια, άλλοι έλεγαν για δάκτυλους συμφερόντων πίσω από τις εκκενώσεις… μέχρι και σχέδιο να καούν τα σπίτια για να αγοράσουν κοψοχρονιά “επενδυτές” είδα… Ξέρετε, ο Αρχιμήσης ανακάλυψε τους μηχανισμούς της άνωσης στην μπανιέρα του, όχι σε ένα καράβι που βούλιαζε… μαντέψτε γιατί…
Εννοείται πως το επίπεδο εκείνων των ημερών με απογοήτευσε τρομερά. Το να χρησιμοποιεί ακραίες εκφράσεις ένας άνθρωπος που έχασε το σπίτι του, το καταλαβαίνω, ακόμα και αν διαφωνώ, το επίπεδο ενός ανθρώπου δεν εξαρτάται από την κατάσταση της κατοικίας του. Το να αναπαράγει αυτό το επίπεδο κάποιος που κάθεται στον καναπέ του και δεν έχει σηκώσει ένα δάχτυλο για να βοηθήσει… τι να πω… σας λυπάμαι.
Επίλογος
Η απογοήτευση που αισθάνομαι από την Χώρα μου και από τους ανθρώπους που υποτίθεται ότι την κυβερνάνε έχει φτάσει πλέον στο Ζενίθ.
Η Ελλάδα δεν χρειάζεται ούτε έναν τεχνοκράτη, ούτε έναν σωτήρα. Χρειάζεται έναν υπεύθυνο πολιτικό να πει τα πράγματα με το όνομά τους και να κάνει ότι μπορεί για να τα αλλάξει.
Αν δεν μπορεί να καταστήσει τον εξοπλισμό των Πυροσβεστών αντάξιο των άλλων χωρών, τουλάχιστον να αναγνωρίσει ότι υπάρχει το πρόβλημα και ότι κάτι πρέπει να γίνει ΚΑΙ ΟΧΙ ΟΤΙ ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΜΑΣ, ΟΤΑΝ ΕΧΕΙ ΚΑΕΙ Η ΜΙΣΗ ΕΛΛΑΔΑ!
Αν δεν μπορεί να ενοποιήσει τους σχετικούς φορείς και να δημιουργήσει έναν καλό, κεντρικό σχεδιασμό, τουλάχιστον να αναγνωρίσει το πρόβλημα και να φέρει προτάσεις για αυτό ΚΑΙ ΟΧΙ ΟΤΙ ΟΛΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΤΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΜΑΣ, ΟΤΑΝ ΕΧΕΙ ΚΑΕΙ Η ΜΙΣΗ ΕΛΛΑΔΑ!
Αν δεν μπορεί να πει την λέξη “εμπρησμός” γιατί του χαλάει την ζαχαρένια του, να πάει σπίτι του και να αφήσει κάποιον που φοράει παντελόνια όχι γιατί κρυώνει να μιλήσει ΟΤΑΝ ΕΙΝΑΙ ΠΙΟ ΠΙΘΑΝΟ ΣΕ ΜΕΡΙΚΑ ΔΑΣΗ ΝΑ ΠΑΤΗΣΕΙΣ ΓΚΑΖΑΚΙΑ ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΞΕΡΟΧΟΡΤΑ!
Είναι πολλά τα πράγματα που δεν έχουν ειπωθεί. Αλλά πραγματικά δεν είμαι σε ψυχολογία για να γράψω κάτι παραπάνω. Λένε ότι η Ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία. Δυστυχώς η Ελπίδα της χώρας μας, μου φαίνεται ετοιμοθάνατη…
Νάσος Μάμαλης, Οικονομολόγος & Μέλος της Εθελοντικής Ομάδας Δασοπυρόσβεση / Δασοπροστασίας του Δήμου Ελληνικού Αργυρούπολης
