«Πρόσωπο και Προσωπείο»

Η ηθοποιία έχει να κάνει με πολύ λεπτά συναισθήματα. Δεν βάζεις μια μάσκα. Κάθε φορά που ένας ηθοποιός παίζει, δεν κρύβεται. Εκθέτει τον εαυτό του.

Ζαν Μορό

 Σε προηγούμενο άρθρο μου είχα αναφερθεί στη σημασία που παίζει η οπτική γωνία κάθε ανθρώπου στην ανακάλυψη ενός πραγματικού γεγονότος, και το πόσο μπορεί να επηρεάσει  την έκδοση ετυμηγορίας για κάποιον κατηγορούμενο. Η θεατρική παράσταση«Οι 12 Ένορκοι» προχωρά ένα βήμα παραπάνω με την ιδιαίτερη πλοκή του: Δώδεκα διαφορετικοί άνδρες απομονωμένοι σε ένα δωμάτιο, έχουν κληθεί να αποφασίσουν ομόφωνα για την καταδίκη ή την αθώωση ενός παιδιού, το οποίο κατηγορείται για φόνο εκ προμελέτης. Με τα γεγονότα και τις μαρτυρίες στη διάθεσή τους, με πόση βαρύτητα θα πάρουν την απόφασή τους, με πόση σοβαρότητα, ανιδιοτέλεια, σκέψη και αίσθημα ευθύνης θα αντιμετωπίσουν την όλη διαδικασία;

Το συγκεκριμένο θεατρικό έργο είναι πολύπλευρο και με σύνθετα νοήματα, τα οποία προβληματίζουν το θεατή.  Κάθε ένορκος καλείται να σκεφτεί, να αναλογιστεί και να έρθει αντιμέτωπος με τα προσωπικά του προβλήματα και τις προκαταλήψεις της εποχής, ώστε να αποφασίσει αν θα δώσει μια δεύτερη ευκαιρία σε έναν συνάνθρωπό του. Κυρίως, όμως, όλοι τους έρχονται αντιμέτωποι με τη συνείδησή τους. Ενώ, λοιπόν, στην αρχή σχεδόν όλοι οι ένορκοι είναι πεπεισμένοι για την ενοχή του παιδιού, χωρίς να εμβαθύνουν αρκετά στα στοιχεία που έχουν, επιθυμώντας να επιστρέψουν στις ασχολίες τους, ένας σκεπτόμενος άνθρωπος δεν συμμερίζεται την άποψή τους και αρχίζει να διαφοροποιείται. Γνωρίζοντας τι διακυβεύεται και επιδιώκοντας να κερδίσει χρόνο για την πλήρη μελέτη των γεγονότων, τα οποία μπορούν να αφαιρέσουν τη ζωή ενός έφηβου, ζητά να το συζητήσουν εκτενέστερα. Καθώς ξεκινά να παραθέτει τα επιχειρήματά του στους υπόλοιπους, παρατηρούμε με πόση λογική, αλλά και ευαισθησία, προσεγγίζει τα γεγονότα και αναλύει τις μαρτυρίες, οδηγώντας τους υπόλοιπους ενόρκους να αρχίσουν να αμφιβάλλουν και να αμφιταλαντεύονται για την ενοχή του κατηγορούμενου, παρέχοντας την αμέριστη προσοχή τους στο ζήτημα.

Ένα άρτια σκηνοθετικά έργο, με βαθυστόχαστη πλοκή, πολύ καλούς ηθοποιούς και αξιοσημείωτες ερμηνείες. Τα σκηνικά, αν και απλά, «ντύνουν» όμορφα το έργο και τη σύνθεση του μικρού δωματίου. Όλοι ηθοποιοί ήταν εξαιρετικοί και κατάφεραν επιτυχώς να προσδώσουν τον διαφορετικό χαρακτήρα και την ιδιαίτερη πτυχή του κάθε ενόρκου.

Η παράσταση προσπαθεί να διερευνήσει πώς οι ατομικές φοβίες, οι προκαταλήψεις, η κοινωνική τάξη και η παιδεία του κάθε ανθρώπου παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των απόψεών του και τονίζει τη σημασία του να είναι κανείς ανοιχτόμυαλος και ανεκτικός, για να διαμορφώσει σφαιρική άποψη σε κοινωνικά κυρίως ζητήματα, καθώς και σε ζητήματα δικαίου και ηθικής. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στο γεγονός ότι η γνώμη των πολλών, είτε σωστή είτε λανθασμένη, έχει τη δυνατότητα να αλλάζει συνεχώς την άποψη και την απόφασή κάποιων ανθρώπων, καθώς οι ίδιοι δεν έχουν διαμορφώσει μια σταθερά δική τους γνώμη με βάση την κριτική τους σκέψη. Με γρήγορες εναλλαγές και συνεχόμενες ανατροπές, οι χαρακτήρες εξελίσσονται μπροστά στα μάτια των θεατών, με αποτέλεσμα να τους συγκινούν και να ταυτίζονται μαζί τους. Ο θεατής ακολουθεί βήμα βήμα την παρουσίαση των μαρτυριών και των στοιχείων που παρατίθενται από τους ενόρκους, συνειδητοποιεί πόσο πολύπλευρα μπορεί να ερμηνευτεί τελικά ένα μεμονωμένο γεγονός και πόσο εύκολα διατρέχεται ο κίνδυνος να οδηγηθούμε σε βεβιασμένη και επιπόλαιη λήψη αποφάσεων.

Η παράσταση «Οι 12 Ένορκοι», που παίζεται για 5^η χρονιά στο θέατρο Αλκμήνη, αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή, αφήνοντας το θεατή με πολλές σκέψεις και συναισθήματα σχετικά με δικές του επιλογές στη ζωή. Είναι σημαντικό ο άνθρωπος να σταματήσει να κρίνει αβασάνιστα και να καταδικάζει με βάση τα δικά του βιώματα και εμπειρίες, να βλέπει πέρα από τα στερεότυπα που θέτει η κοινωνία και έτσι να μάθει να συγχωρεί και να δίνει μια δεύτερη ευκαιρία πρώτα από όλα τον εαυτό του και μετά στους γύρω του.

Αλίκη Μελισσηνού